Παχυσαρκία | 15 λεπτά ανάγνωσης

Μην το ‘χεις βάρος

Εάν είστε τακτικός αναγνώστης της ιστοσελίδας, θα γνωρίζετε ήδη τα αίτια και τα συμπτώματα της Παχυσαρκίας. Θα γνωρίζετε, επίσης, ότι η Παχυσαρκία, είναι μία νόσος, και αποτελεί πρόκληση όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και τα παγκόσμια υγειονομικά συστήματα, η οποία όμως μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, μέσω του συνδυασμού, ενός προσεκτικά διαμορφωμένου διατροφικού πλάνου (διατροφή για απώλεια βάρους), της κατάλληλης σωματικής άσκησης και δραστηριότητας, καθώς και μέσω θεραπευτικών επιλογών που σας συνέστησε ο ιατρός σας, όπως η φαρμακευτική αγωγή.

Η παχυσαρκία είναι νόσος και αντιμετωπίζεται!

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) / World Health Organization (WHO), η Παχυσαρκία είναι νόσος και παρακάτω μπορείτε να δείτε τον παγκόσμια αποδεκτό ορισμό της Παχυσαρκίας: “Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται ως νόσος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) και ορίζεται ως η αποθήκευση υπερβολικής ποσότητας λίπους, που δύναται να οδηγήσει σε επιβάρυνση της υγείας.”

“…και ποια τα αίτια της Παχυσαρκίας”

Τα 6 κύρια αίτια της Παχυσαρκίας είναι, τα εξής:

Οι «κακές ή ανθυγιεινές» διατροφικές συνήθειες

Η έλλειψη ή παντελής απουσία σωματικής άσκησης
Οι διάφοροι γενετικοί παράγοντες Το άγχος ή στρες (stress)
H έλλειψη ύπνου ή η κακή ποιότητα ύπνου
Κάποια φάρμακα που λαμβάνετε για άλλες νόσους

“Αξιοσημείωτο θα ήταν, να μάθουμε και τις επιπτώσεις της Παχυσαρκίας στον ανθρώπινο οργανισμό”

Η Παχυσαρκία είναι μία πολυπαραγοντική νόσος που αντίστοιχα επιφέρει πολλές επιπτώσεις στον οργανισμό, τις όποιες είναι καλό να γνωρίζουμε ώστε να ευαισθητοποιηθούμε και να δράσουμε άμεσα για την αντιμετώπιση της.

Η παχυσαρκία συνδέεται στενά με αρκετές συννοσηρότητες όπως:

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2

Εγκεφαλικό επεισόδιο

Αποφρακτική άπνοια ύπνου

Κατάθλιψη

Καρδιοπάθεια

Υψηλή αρτηριακή πίεση

Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης

Καρκίνος

Οσφυαλγία

Υπογονιμότητα

Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Ενώ, με μια επιμέρους ανάλυση των επιπτώσεων, παρακάτω αναδεικνύεται η Παχυσαρκία ως μείζον ζήτημα για την υγειά του ανθρώπινου οργανισμού, καθώς:

Περίπου το 65-80% των νέων περιστατικών σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 στην Ευρώπη οφείλονται στο υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία.

Περίπου το 10-13% των θανάτων στην Ευρώπη κάθε χρόνο οφείλονται στην παχυσαρκία και τις συννοσηρότητές της.

Περίπου 78.000 νέα περιστατικά καρκίνου στην Ευρώπη, κάθε χρόνο, οφείλονται στο υπερβολικό βάρος.

Και από 60% έως 80% των γυναικών με πολυκυστικές ωοθήκες έχουν παχυσαρκία που θεωρείται ότι επιδεινώνει τις επιπλοκές τους.

“Οι επιπτώσεις της Παχυσαρκίας δεν περιορίζονται μόνο στον ανθρώπινο οργανισμό όμως…”

Τα άτομα με παχυσαρκία μπορεί να υφίστανται διακρίσεις, οι οποίες έχουν επιπτώσεις στην καθημερινότητά τους.

Τα άτομα με υπερβολικό βάρος υφίστανται διακρίσεις στο χώρο εργασίας τους, στο περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης και το κυριότερο στις προσωπικές τους σχέσεις.

“Μέσα από την ιστοσελίδα και το παρόν άρθρο, «πάμε» να γνωρίσουμε καλύτερα την Παχυσαρκία…“

Ήδη αναλύσαμε τον ορισμό της Παχυσαρκίας, τα αίτια καθώς και τις επιπτώσεις της, ενώ ακολουθούν επιδημιολογικά στοιχεία τα οποία θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε το «μέγεθος» της Παχυσαρκίας, να ανακαλύψουμε τους τρόπους της διάγνωσης της και τελικά να βρούμε τις λύσεις να την καταπολεμήσουμε και δούμε τα οφέλη τα οποία θα επιφέρει αυτή μας η κίνηση.

Το «μέγεθος» της Παχυσαρκίας

Τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν το πραγματικό μέγεθος της νόσου που ονομάζεται Παχυσαρκία και κατά πόσο επηρεάζει όχι μόνο τον παγκόσμιο πληθυσμό, αλλά και την Ελλάδα.

Παρατηρείται παγκόσμια αύξηση του αριθμού αλλά και της σοβαρότητας των περιστατικών των ατόμων που πάσχουν από παχυσαρκία, καθώς το 39% των ενηλίκων παγκοσμίως είναι υπέρβαροι και το 13% παχύσαρκοι.

Σε ότι αφορά την Ευρώπη, τα διαθέσιμα δεδομένα υποδεικνύουν ότι ο επιπολασμός της παχυσαρκίας αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό σε ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς επηρεάζει περίπου το 10-30% των ενηλίκων.

Σύμφωνα με πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη, στην Ελλάδα η παχυσαρκία επηρεάζει το 32,1% του πληθυσμού της χώρας, δηλαδή περίπου 3 εκατομμύρια ανθρώπους.

“Ένα ζήτημα που πρέπει να μας απασχολήσει όλους, σχετικά με την αύξηση της παχυσαρκίας παγκοσμίως, είναι η παράλληλη αύξηση και της παιδικής παχυσαρκίας, καθώς το φαινόμενο αυτό θα επηρεάσει τις μελλοντικές γενιές.”

Το 2020, 107 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως είναι παχύσαρκα ενώ αν αυτή η ανοδική τάση συνεχιστεί, θα έχουμε παγκοσμίως περισσότερα παχύσαρκα από ελλιποβαρή παιδιά έως το 2022 και σε λιγότερο από 20 χρόνια, ο αριθμός των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών θα έχει σχεδόν διπλασιαστεί, φτάνοντας σε 1 στα 5 παιδιά παγκοσμίως.

Η διάγνωση της Παχυσαρκίας, με 2 «εύκολους» τρόπους

1ος Τρόπος: Υπολογισμός ΔΜΣ (δείκτη μάζας σώματος)

Η διάγνωση της παχυσαρκίας ξεκινά με τον υπολογισμό του ΔΜΣ (δείκτης μάζας σώματος). Πρόκειται για μια απλή μέτρηση του βάρους σε κιλά, το οποίο στη συνέχεια διαιρείτε με το τετράγωνο του ύψους σας σε μέτρα.

Παρακάτω ακολουθεί ένας πίνακας υπολογισμού του ΔΜΣ (δείκτη μάζας σώματος), με τον οποίο μπορείτε να υπολογίσετε το ΔΜΣ σας (δείκτη μάζας σώματος), βάσει του βάρους και του ύψους σας:

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει ένα σύστημα κατηγοριοποίησης με βάση το ΔΜΣ, για την καθοδήγηση στρατηγικών λήψης αποφάσεων τόσο σε επίπεδο πληθυσμού όσο και σε κλινικό επίπεδο:

2ος Τρόπος: Μέτρηση περιφέρειας μέσης

Η περιφέρεια μέσης αποτελεί έναν σημαντικό δείκτη για την αξιολόγηση κινδύνων για την υγεία καθώς και για τη διάγνωση της παχυσαρκίας.

Παρακάτω ακολουθούν ορισμένες συμβουλές για το πώς η μέτρηση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με άνεση:

Κρατήστε την άκρη μιας μεζούρας ακριβώς στο ύψος του ομφαλού σας.
Τυλίξτε τη μεζούρα γύρω από την μέση σας, σε ίσο ύψος σε όλα τα σημεία.
Κρατήστε και τα δύο άκρα της μεζούρας και προσαρμόστε την, ώστε να βεβαιωθείτε ότι βρίσκεται στο ύψος της άνω λαγόνιας ακρολοφίας και καταγράψτε τη μέτρησή σας.

και τα όρια περιφέρειας μέσης για τον προσδιορισμό αυξημένου σχετικού κινδύνου εμφάνισης επιπλοκών που σχετίζονται με την παχυσαρκία:

Άνδρες > 102 cm (εκατοστά)
Γυναίκες > 88 cm (εκατοστά)

Καθώς ήδη υπάρχει πληθώρα πληροφοριών για τη νόσο της παχυσαρκίας από την ιστοσελίδα και το παρόν άρθρο, ήρθε η ώρα να «μάθουμε» πως θα αντιμετωπίσουμε ή θα νικήσουμε την παχυσαρκία και τελικά τι οφέλη θα αποκομίσουμε από αυτό.

Τρεις Τρόποι αντιμετώπισης της Παχυσαρκίας

Ο 1ος τρόπος είναι να «αλλάξουμε» τον τρόπο ζωής μας

Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο όλων των θεραπειών κατά της παχυσαρκίας και θα πρέπει να αποτελούν την παρέμβαση πρώτης γραμμής σε όλα τα άτομα με ΔΜΣ (δείκτη μάζας σώματος) ≥25,0 kg/m2. Είναι σημαντικό οι αλλαγές στον τρόπο ζωής να περιλαμβάνονται σε κάθε παρέμβαση για την απώλεια βάρους.

Σύμφωνα με τις συστάσεις πολλών κατευθυντήριων οδηγιών για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, η θεραπεία της παχυσαρκίας μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής θα πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα τρία στοιχεία:

§ διατροφικό πλάνο

§ σωματική δραστηριότητα

§ αλλαγή συμπεριφοράς του ιδίου του ατόμου, αλλά και του περιβάλλοντός του

Ωστόσο, αυτές οι παρεμβάσεις δεν αρκούν πάντοτε για τη διατήρηση ή την επίτευξη της απώλειας βάρους.

«Και τότε;;;»

«Τότε πρέπει να απευθυνθούμε στον ιατρό μας ή τον αρμόδιο επαγγελματία υγείας ώστε να λάβουμε την απαραίτητη βοήθεια για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας»

Ο 2ος τρόπος είναι η Φαρμακοθεραπεία για την αντιμετώπιση της Παχυσαρκίας

Η φαρμακευτική προσέγγιση θα πρέπει να εξετάζεται ως επιλογή στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την αντιμετώπιση της νόσου. Η φαρμακευτική προσέγγιση μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να διατηρήσουν τη συμμόρφωσή τους στην προσπάθεια απώλειας βάρους, να μειώσουν τους κινδύνους για την υγεία τους που σχετίζονται με την παχυσαρκία και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.

Μπορεί επίσης να συμβάλει στην αποτροπή της εμφάνισης συννοσηροτήτων της παχυσαρκίας (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2). Η φαρμακευτική προσέγγιση μπορεί να εξεταστεί ως επιλογή σε ασθενείς με ΔΜΣ (δείκτη μάζας σώματος) ≥30,0 kg/m2 ή ΔΜΣ (δείκτη μάζας σώματος) ≥27,0 kg/m2 με συννοσηρότητες σχετιζόμενες με την παχυσαρκία, εάν η θεραπεία μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής δεν παρέχει επαρκές κλινικό όφελος.

Οι φαρμακευτικές αγωγές κατά της παχυσαρκίας μπορούν να δράσουν απευθείας στο κεντρικό νευρικό σύστημα, επάγοντας την απώλεια βάρους με μείωση της όρεξης ή να δράσουν περιφερικά και να επάγουν την απώλεια βάρους, αλληλοεπιδρώντας με την απορρόφηση λίπους από τη γαστρεντερική οδό. Οι φαρμακευτικές αγωγές κατά της παχυσαρκίας υπό προϋποθέσεις μπορούν να επιφέρουν σχετικά άμεση μείωση βάρους 5%, στον ασθενή που λαμβάνει την θεραπεία.

Η φαρμακευτική προσέγγιση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί μετά από βαριατρική χειρουργική επέμβαση, καθώς το 10-20% των ασθενών μπορεί να ανακτήσουν το βάρος που απώλεσαν με τη βαριατρική επέμβαση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση σε μελέτη για την Παχυσαρκία συνιστά τη φαρμακοθεραπεία για ασθενείς με μερική απόκριση στην απώλεια βάρους ή ασθενείς που έχουν ανακτήσει βάρος μετά από βαριατρική χειρουργική επέμβαση.

Ο 3ος τρόπος είναι η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας μέσω της βαριατρικής χειρουργικής επέμβασης

Η βαριατρική χειρουργική είναι η τρίτης γραμμής και παράλληλα αποτελεσματικότερη παρέμβαση για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Σε ασθενείς με ΔΜΣ (δείκτη μάζας σώματος) ≥40κg/m2 ή με ΔΜΣ (δείκτη μάζας σώματος) ≥35κg/m2 και τουλάχιστον μία ή περισσότερες συννοσηρότητες σχετιζόμενες με παχυσαρκία (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, υπέρταση, υπνική άπνοια και άλλες αναπνευστικές διαταραχές, μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, οστεοαρθρίτιδα, διαταραχές λιπιδίων, γαστρεντερικές διαταραχές ή καρδιοπάθεια), η παρέμβαση αυτή είναι αποτελεσματική για τη μείωση του βάρους και τη βελτίωση σχετιζόμενων συννοσηροτήτων. Η βαριατρική χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι είτε δυσαπορροφητική είτε περιοριστική, με κάθε τύπο να συνεπάγεται διαφορετικές αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Τέλος, αξίζει τα σημειώσουμε τα οφέλη από την απώλεια βάρους της τάξης του 5-10%, καθώς τα δεδομένα είναι εντυπωσιακά.

Με την ανωτέρω μείωση βάρους, μπορεί να επιτευχθεί:

Μείωση (-)

Μείωση του κινδύνου ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

Μείωση των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου

Βελτιώση (+)

Βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ

Βελτίωση της αρτηριακής πίεσης

Βελτίωση της βαρύτητας της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου

Βελτίωση της ποιότητας ζωής που συνδέεται με την υγεία

Ενώ μία φαινομενικά μικρή απώλεια βάρους στις γυναίκες, δείτε τι θετικό αποτέλεσμα μπορεί να επιφέρει, απώλεια μόλις 5% του αρχικού σωματικού βάρους σε παχύσαρκες γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες βελτίωσαν την αυθόρμητη ωορρηξία και τα ποσοστά αυθόρμητης εγκυμοσύνης.

Το παρόν κείμενο επιμελήθηκε το ιατρικό τμήμα της Novo Nordisk Ελλάς Ε.Π.Ε. και βασίζεται στις αναφερόμενες πηγές, με την επισήμανση ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα αντίστοιχα Ελληνικά δεδομένα. Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμοδίου επαγγελματία υγείας. Για οποιαδήποτε ιατρική συμβουλή, σας παρακαλούμε να απευθυνθείτε στον ιατρό σας.

References

Upadhyay J, et al. Med Clin N Am 2018;102:13–33.
World Health Organization (WHO). Obesity: Preventing and Managing the Global Epidemic. (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021). 2a. WHO Consultation on Obesity (1999 : Geneva, Switzerland). Obesity : preventing and managing the global epidemic : report of a WHO consultation. (WHO technical report series ; 894). ISBN 92 4 120894 5. ISSN 0512-3054.
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.). Ενημερωτικό δελτίο 13 Νοεμβρίου 2020 με αριθμό 311. Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/ (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
Davidson TL, et al. A View of Obesity as a Learning and Memory Disorder. J Exp Psychol Anim Learn Cogn 2014; 40:261–79.
https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
Egger G, Dixon J. Beyond obesity and lifestyle: a review of 21st century chronic disease determinants. Biomed Res Int 2014; 731685.
Milagro FI, et al. Dietary factors, epigenetic modifications and obesity outcomes: progresses and perspectives. Mol Aspects Med 2013; 34:782–812.
Hinney A, et al. From monogenic to polygenic obesity: recent advances. Eur Child Adolesc Psychiatry 2010;19:297–310.
Symonds M.E.,et al. The obesity epidemic: from the environment to epigenetics - not simply a response to dietary manipulation in a thermoneutral environment. Front Genet 2012; 2, 24.
Spiegel K, et al. Effects of poor and short sleep on glucose metabolism and obesity risk. Nat Rev Endocrinol 2009;5:253–261.
Bray GA, Ryan DH. Update on obesity pharmacotherapy. Ann N Y Acad Sci 2014; 1311:1–13.
Verhaegen AA, Van Gaal LF. Drugs That Affect Body Weight, Body Fat Distribution, and Metabolism. [Updated 2019 Feb 11]. In: Feingold KR, Anawalt B, Boyce A, et al., editors. Endotext [Internet]. South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc.; 2000-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537590/ (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
Centres for Disease Control and Prevention US. Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: https://www.cdc.gov/obesity/adult/causes.html#Consequences (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
Apovian CM. Obesity: definition, comorbidities, causes, and burden. Am J Manag Care. 2016;22(7 Suppl):s176-s185.
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.): Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/diabetes/dataand-statistics (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
International Obesity Task Force and the European Association for the Study of Obesity. Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.worldobesity.org/resources/resource-library/obesity-ineurope-the-case-for-action (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
European Public Health & Agriculture Consortium 2011. Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://ec.europa.eu/agriculture/cap-post-2013/consultation/contributions/ephac-be.pdf (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
Fauser BC, Tarlatzis BC, Rebar RW, et al. Consensus on women’s health aspects of polycystic ovary syndrome (PCOS): the Amsterdam ESHRE/ASRM-Sponsored 3rd PCOS Consensus Workshop Group. Fertil Steril. 2012; 97:28-38 e25.
Puhl RM, etai. Obesity (Silver Spring) 2009;17:941-964.
Sturm R, Hattori A. Morbid obesity rates continue to rise rapidly in the United States. IntJ Obes (Lond) 2013; 37:889–91.
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.). Διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/obesity/data-and-statistics (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
Touloumi G, et al. High prevalence of cardiovascular risk factors in adults living in Greece: the EMENO National Health Examination Survey. BMC Public Health 2020; 20(1):1665.
The GBD 2015 Obesity Collaborators. Health Effects of Overweight and Obesity in 195 Countries over 25 Years. New England Journal of Medicine. 2017; 377:13–27.
Collaboration NRF. Worldwide trends in body-mass index, underweight, overweight, and obesity from 1975 to 2016: a pooled analysis of 2416 population-based measurement studies in 128·9 million children, adolescents, and adults. The Lancet. 2017 390:2627–2642.
UNICEF. The state of the world’s children 2019. Available at: https://www.unicef.org/media/60806/file/SOWC-2019.pdf (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
WHO. Obesity: Preventing and managing the global epidemic. Available at: http://www.who.int/iris/handle/10665/42330 (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
National Heart, Lung and Blood Institute; National Institutes of Health; US Department of Health and Human Services. Classification of overweight and obesity by BMI, Waist Circumference and Associated Disease Risks. Bethasda, MD: National Institutes of Health. Available at: https://www.nhlbi.nih.gov/health/educational/lose_wt/BMI/bmi_dis.htm (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
National Heart, Lung, and Blood Institute; National Institutes of Health; US Department of Health and Human Services. Do You Need To Lose Weight? Healthy Hearts, Healthy Homes. Bethasda, MD: National Institutes of Health; 2008. NIH publication 08-6354.
NHLBI. The Practical Guide Identification, Evaluation, and Treatment of Overweight and Obesity in Adults. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK2003/ (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
Durrer Schutz D, Busetto L, Dicker D, et al. European Practical and Patient-Centred Guidelines for Adult Obesity Management in Primary Care. Obes Facts. 2019; 12:40–66.
Garvey WT, Mechanick JI, Brett EM, et al. American Association of Clinical Endocrinologists and American College of Endocrinology Comprehensive Clinical Practice Guidelines for Medical Care of Patients with Obesity. Endocr Pract. 2016; 22 Suppl 3:1–203.
Mann T, Tomiyama AJ, Westling E, et al. Medicare’s search for effective obesity treatments: diets are not the answer. Am Psychol. 2007; 62:220–233.
Jensen MD, Ryan DH, Apovian CM, et al. 2013 AHA/ACC/TOS guideline for the management of overweight and obesity in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines and The Obesity Society. Circulation. 2014; 129:S102–138.
Yumuk V, Tsigos C, Fried M, et al. European Guidelines for Obesity Management in Adults. Obesity Facts. 2015; 8:402–424.
Li M and Cheung BM. Pharmacotherapy for obesity. Br J Clin Pharmacol. 2009; 68:804–810.
Expert Review of Endocrinology & Metabolism, 2018 vol. 13, NO.2, 67–76. https://doi.org/10.1080/17446651.2018.1447922 (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
ASMBS. Bariatric surgery misconceptions. Available at: https://asmbs.org/patients/bariatric-surgery-misconceptions (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
Bariatric surgery procedures. American Society for Metabolic and Bariatric Surgery (ASMBS) website. Available at: https://asmbs.org/patients/bariatric-surgery-procedures (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
Obesity Action Coalition. Bariatric surgery. Available at: http://www.obesityaction.org/obesity-treatments/bariatric-surgery (Τελευταία πρόσβαση 12 Φεβρουαρίου 2021).
Jensen MD et ai. Circulation 2014;129 (25 Suppl 2):S102-S138.
VanGaalLF, et al. IntJ ObesRelatMetabDisord. 1997;21 Suppl1:S5-9.
Foster GD, et al. Arch Intern Med 2009;169:1619-1626.
Bischoff, et al. IntJ Obes(Lond) 2012;36:614-24.
The Role of Obesity in the Development of Polycystic Ovary Syndrome, Alicia Beatriz Motta, Current Pharmaceutical Design, 2012, 18, 2482-2491.

Μην το ‘χεις βάρος

Η παχυσαρκία είναι νόσος και αντιμετωπίζεται!

You are leaving Truthaboutweight.global